Οι Άθλιοι, του Βίκτωρ Ουγκώ

Γι' αυτό το βιβλίο δεν μπορούσα να σκεφτώ κάποιον τίτλο με περισσές φιοριτούρες. Είναι αυτό, απλά, έτσι όπως είναι και δεν αλλάζει: Οι Άθλιοι. 
"Οι Άθλιοι",
από τις εκδόσεις Λιβάνη,
μετάφραση: Γιάννης Κουχ.
Ο Βίκτωρ Ουγκώ έγραψε ένα πραγματικό αριστούργημα, ένα ογκωδέστατο βιβλίο που δίχως να το καταλάβεις το διαβάζεις και το ρουφάς σα να μην υπάρχει αύριο. Και πώς να το αφήσεις από τα χέρια σου όταν η αγωνία είναι τόσο μεγάλη; Πώς να το κλείσεις και να πας στη δουλειά σου χωρίς να δεις τι θα γίνει παρακάτω τελικά; Προσωπικά είχα σοβαρό πρόβλημα να βάλω ένα στοπ, αν δεν ηρεμούσε η κατάσταση κι αν δεν ξέφευγαν οι ήρωες από την αγωνιώδη θέση στην οποία βρίσκονταν. Πέρα από την αγωνία όμως, είναι ένα βιβλίο που σε κάνει να βάζεις στο μικροσκόπιο τον ίδιο σου τον εαυτό και να αναρωτιέσαι "κι εγώ; τι κάνω εγώ σήμερα;"

Η ιστορία ξεκινάει με έναν άνθρωπο που δεν περίμενα να συναντήσω. Τον επίσκοπο Μυριήλ, ο οποίος είναι τόσο ολιγαρκής, εγκρατής, ήρεμος, πιστός και με τόση πολύ αγάπη στην καρδιά του, που τον θαύμασα από την πρώτη στιγμή και τον φέρνω τώρα συχνά στο μυαλό μου, σαν παράδειγμα σωστού χριστιανού. Ο επίσκοπος Μυριήλ, όμως, είναι μια άγια φιγούρα που γρήγορα παραδίδει τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στον Γιάννη Αγιάννη. Ο δεύτερος, είναι ένας καταζητούμενος επικίνδυνος (!) εγκληματίας (!!) που φυλακίστηκε γιατί έκλεψε ένα καρβέλι ψωμί (!!!) μα το 'σκασε και προσπαθεί να γλυτώσει από το κάτεργο. Ένας άνθρωπος ταπεινός,  ανιδιοτελής, με ειλικρινή αγάπη για τους άλλους, που ο Θεός του δίνει πλούσια ζωή γιατί ξέρει πως δεν θα την κρατήσει για τον εαυτό του, αλλά θα τη μοιράσει στους φτωχούς, αναλαμβάνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο μιας ιστορίας γεμάτης αγωνία, αδιάκοπο κυνηγητό και παράλληλα τόσης πατρικής στοργής στο πρόσωπο της μικρής Τιτίκας. Αντίπαλός του ο αστυνόμος Ιαβέρης, ένας άνθρωπος που πιστεύει με όλο του το είναι στο νόμο και τον ακολουθεί κατά γράμμα, χωρίς να σκέφτεται στιγμή πως κι ο νόμος, είναι φτιαγμένος από ανθρώπους και καμιά φορά μπορεί να είναι λάθος. 
Delacroix, "Η Ελευθερία οδηγεί το λαό"
Παράλληλα, ζεις από κοντά τις δύσκολες συνθήκες στις οποίες ζούσαν τότε οι άνθρωποι (και που πολλοί τις ζουν και σήμερα, φυσικά), τις αδικίες που γίνονταν εις βάρος των αδυνάτων, το πόσο δεν υπολόγιζαν τον άλλο, αλλά τον φοβόταν μόνο και μόνο επειδή ήταν φτωχός, κυνηγημένος, ή είχε μια φήμη που μπορεί να του είχε δοθεί άδικα και φτάνεις σε κάποιο σημείο όπου αναρωτιέσαι... Τι άλλαξε σήμερα; Άθλιοι υπήρχαν τότε, Άθλιοι υπάρχουν και τώρα. Όμως ποιοι είναι οι πραγματικοί Άθλιοι; Πόσο δύσκολο είναι να γίνουμε όλοι σαν τον Γιάννη Αγιάννη και σαν τον επίσκοπο Μυριήλ; Δεν χρειάζεται να "γεννηθούμε άγιοι", ούτε και να ζήσουμε μια ζωή γεμάτη χαστούκια μέχρι να δούμε την ουσία. Δεν χρειάζεται ούτε καν να είμαστε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε. Απλά να δούμε μέσα μας, να ακούσουμε τη μικρή φωνή της συνείδησής μας που την έχουμε ρίξει πολλές φορές σε νάρκη, και να αγαπάμε! Να αγαπάμε ειλικρινά! 

Μπορώ να πω και να γράψω τόσα γι' αυτό το βιβλίο, για τα συναισθήματα που μου προκάλεσε και για το πώς με έκανε να δω τα πράγματα. Πώς να προσπεράσεις μετά από αυτό τον επαίτη που σου ζητάει βοήθεια στο δρόμο; Πώς να κάνεις τα στραβά μάτια; Γιατί αναλωνόμαστε σε ασήμαντα θέματα πολιτικής και οικονομικών και ξεχνάμε να είμαστε άνθρωποι; Τι θα μείνει στο τέλος αν όχι η αγάπη;
Η Τιτίκα
Για να πω την αλήθεια, όταν το ξεκίνησα περίμενα ένα μάθημα ιστορίας, της γαλλικής ιστορίας συγκεκριμένα και της επανάστασής της. Και για πολλούς μπορεί να είναι ακριβώς αυτό. Αυτό που βρήκα εγώ όμως, ήταν κάτι πολύ πολύ μεγαλύτερο. Βρήκα ένα μάθημα αγάπης, πίστης, ελπίδας, μα πάνω απ' όλα, βρήκα ένα μάθημα ζωής.

Το βιβλίο επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη με νέο εξώφυλλο, σε πολύ καλή τιμή.


Πρωτότυπος τίτλος: Les Misérables
Συγγραφέας: Victor Hugo
Εκδόσεις: Λιβάνη
Κυκλοφορία: 2013
ISBN: 960-14-0007-9
Σελίδες: 980



Οι "Άθλιοι" έρχονται για άλλη μια φορά στη μεγάλη οθόνη, σε ένα μεγαλειώδες μιούζικαλ, στις 14 Φεβρουαρίου, με πολλούς γνωστούς και αγαπημένους ηθοποιούς στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.
Σημαντική συμβουλή: Μην ξεχάσετε τα χαρτομάντιλα!

Βαθμολογία: 
Οι άθλιοι

17 σχόλια

  1. Μάλλον σου άρεσε αυτό το βιβλίο, ε..; Έλα, πες την αλήθεια. Πρέπει να σου ψιλοάρεσε τελικά. =D
    Πάντως, βγαίνει στο σχολιασμό ότι του δόθηκες όσο το διάβαζες. Χωρίς αμφιβολία αυτό. Και έχω πειστεί ότι του αξίζει από τον κάθε αναγνώστη του, ενώ το κερδίζει παράλληλα με το σπαθί του.
    Τί κρίμα να έχω δει την ταινία με το Λίαμ Νίσον πριν χρόνια! Ξέροντας, προφανώς όχι φυσικά στην κάθε του λεπτομέρεια, την πλοκή, στενοχωριέμαι που δε θα ζήσω το βιβλίο όπως εσύ. Δε μπορώ, ωστόσο, να ξεχάσω τη σκηνή του επίσκοπου με τον Αγιάννη στις αρχές (καταλαβαίνεις), για την οποία θυμάμαι πόσο με είχε καθηλώσει όπως εξελίχθηκε. Είχα κολλήσει για λίγο (όντας πολύ πιτσιρικάς τότε)! Πριν μερικές μέρες έπεσα -πάνω στο ζάπινγκ- στη σκηνή της μητέρας της Τιτίκας όταν την περιφρονούν οι νεαροί λιμοκιντόροι και της φέρεται τόσο ανάγωγα ο Ιαβέρης..! Ήθελα εκείνη την ώρα να μπω στην οθόνη και να τον τουλουμιάσω! Είχα θολώσει -ήταν και η γιορτινή ατμόσφαιρα στη μέση.
    Ο ηθοποιός που ενσάρκωνε τον Ιαβέρη δεν υπάρχει! Ειδικά η σκηνή που είχε για άβαταρ ο... άλλος Ιαβέρης :) -με τις χειροπέδες ;) - δεν ξεχνιέται.
    Μακάρι να μην αποδειχθεί η ταινία ακαδημαϊκή -δηλαδή όσο το δυνατόν πιο πιστή αποτύπωση του βιβλίου- ώστε να υπάρχει και κάτι νέο να με στείλει! Να μη λέω συνεχώς "ναι, έτσι ήταν και στην ταινία". (Άσχετο. Αν και γενικά έχω κακή μνήμη, σε κάτι τέτοια υπάρχουν φορές που δεν ξεχνάω τελεία. Σχιζοφρένεια!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μάλλον μου άρεσε λίγο :Ρ Η αλήθεια είναι πως όσο περνάει ο καιρός και όσο το σκέφτομαι, μου αρέσει όλο και περισσότερο. Δεν είναι άδικα τόσο γνωστό βιβλίο, δεν έχει άδικα τόσους πιστούς θαυμαστές. Το μόνο σημείο που μπορεί να κολλήσει είναι, αν δεν κάνω λάθος, στην επανάσταση.. εγώ δεν θυμάμαι να κόλλησα πουθενά. Αν πάρεις φόρα δεν κολλάς για κανένα λόγο. Έχει αυτή τη στρωτή γραφή του καλού κλασσικού βιβλίου. Κι εγώ το είχα στη βιβλιοθήκη μου αρκετά χρόνια πριν πάρω την μεγάλη απόφαση να το διαβάσω. Και δεν το πίστευα πόσο καταπληκτικό ήταν και πόσο το είχα παραμελήσει!! Τώρα κοιτάζω τα αδιάβαστά μου και αναρωτιέμαι ποιο από αυτά είναι άλλο ένα αριστούργημα κι εγώ το αφήνω εκεί, αδιάβαστο και παραπονεμένο...

      Το ότι δεν την ξεχνάς μια ιστορία είναι επειδή την έχεις ήδη αγαπήσει. Αλλιώς τόσες και τόσες ταινίες δεν έχουμε ξεχάσει; Αυτές που αρπάζονται γερά από τη μνήμη μας και μένουν εκεί για πάντα, αυτές είναι που πραγματικά αξίζουν!!

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος26/3/13 5:12 μ.μ.

      Λατρευω τους "Αθλιους"και αυτη η συγκεκριμενη εκδοση ειναι τελεια.Το μυθιστορημα ειναι ακρως συγκινητικο και μοναδικο.Το διαβασα μεσα σε λιγες μονο μερες.Μην το χασετε!

      Αννέτα

      Διαγραφή
  2. Ανώνυμος14/2/13 3:45 μ.μ.

    Η παρουσίαση σου μόλις μου πρόσθεσε ένα βιβλίο στη λίστα με αυτά που θα διαβάσω φέτος!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ααα πολύ χαίρομαι :) Είμαι σίγουρη πως θα το λατρέψεις!!!

      Διαγραφή
  3. Λατρεύω αυτό το βιβλίο.Με συγκινουσε και πάντα θα με συγκινεί.Ο επίσκοπος Μυριήλ είναι η προσωποποίηση του καλού και σωστού Χριστιανού.Αν δεν ήταν αυτός ο Γιάννης Αγιάννης ίσως να μην γινόταν ποτέ τόσο σπουδαίος.
    Αναρωτήθηκες ποτέ γιατί η ελληνική απόδοση του ονόματος Cosette είναι Τιτίκα;Γενικώς αυτή η ελληνοποίηση των ονομάτων "κλωτσάει" λιγάκι ειδικά όταν παρακολουθείς μια τηλεοπτική μεταφορά του βιβλίου και ακούς τα πρωτότυπα ονόματα στη γαλλική γλώσσα.Μιας και είσαι καθηγήτρια γαλλικών μπορείς να μου εξηγήσεις αν σημαίνει κάτι το Cosette ώστε οδήγησε τους μεταφραστές να το αποδώσουν ως Τιτίκα;Το είχα πάντα απορία αυτό.Καλά το Jean Valjean το ψιλοκαταλαβαίνεις.Το Javer το ίδιο,μα το άλλο δεν μοιάζει καθόλου με το πρωτότυπο γαλλικό,Cosette .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Παλιά όταν μετέφραζαν ένα έργο μετέφραζαν και τα ονόματα. Ο Ζαν Βαλζάν γινόταν Γιάννης Αγιάννης, η Κοζέτ Τιτίκα, ο Ζαβέρ Ιαβέρης και ο Αλεξάντρ Ντουμά Αλέξανδρος Δουμάς και μέχρι σήμερα πολλοί νομίζουν ότι ήταν Έλληνας!!!! Πρόκειται για μια συνήθεια που έχει εγκαταληφθεί πλέον στη χώρα μας, αφού χρησιμοποιείται αποκλειστικά η μέθοδος της φωνητικής μεταγραφής, δηλαδή γράφουμε το όνομα όπως το ακούμε, με πολλές φορές παράξενη σε εμάς ορθογραφία. Θα δούμε για παράδειγμα τη Μέρι, ή τη Μαίρυ αντί για το ελληνικό Μαίρη, αφού δεν πρόκειται για ελληνικό πρόσωπο. 


      Στα τόσο παλιά έργα όμως, όπως είναι οι Άθλιοι, δεν θα μπορούσε σήμερα να αλλάξει η απόδοση των ονομάτων, που σε μερικές περιπτώσεις είναι πετυχημένα και ταιριαστά, αλλά μοιάζουν λίγο παιδικά. Η αλήθεια είναι πως ο ίδιος ο Ουγκώ ήθελε σε πολλές περιπτώσεις να παίξει με τα ονόματα και να τους αποδώσει στοιχεία του χαρακτήρα του κάθε ήρωα. Στο όνομα της Τιτίκας, η κατάληξη -ette είναι σαν υποκοριστικό, θέλει να δηλώσει το ότι είναι μικρούλα. Είναι όπως την Μαρία θα την πούμε Μαράκι. Όλο μαζί το όνομά της δεν σημαίνει κάτι, ίσως να έχει την έννοια του μικρού πράγματος, αλλά πιστεύω πως είναι απλά ένα χαριτωμένο ονοματάκι που στην ελληνική του απόδοση έγινε πάλι ένα χαριτωμένο ονοματάκι.


      Όσων αφορά τις μεταφορές στη μικρή ή την μεγάλη οθόνη, όπου ο Έλληνας μεταφραστής δεν γνωρίζει πώς ακριβώς πρέπει να μεταφράσει κάποιο όνομα, πως ενδεχωμένως να έχει ήδη μεταφραστεί και να το γνωρίζει πάρα πολύς κόσμος, και αντί να το ψάξει παίρνει την πρωτοβουλία και κάνει μια δική του μετάφραση, είναι μεγάλο φάουλ στη δουλειά του, για μένα.

      Διαγραφή
    2. Κι εγώ κάπως έτσι το σκέφτομαι.Το Κοζέτ είναι κάτι το μικρούλι ή μικροσκοπικό αν κρίνουμε απο την κατάληξη.Τα κύρια ονόματα δυστυχώς ή ευτυχώς για άλλους έχουν πια ελληνοποιηθεί,οπότε φαντάσου μια έκδοση που θα αναφέρεται ο Γιάννης Αγιάννης ,Ζαν Βαλζαν ή η Τιτίκα ,Κοζέτ.Αν μη τι άλλο θα μας φανεί παράξενη, αν και θα είναι σωστή και αυτό γιατί έχουμε συνηθίσει πλέον την ελληνική απόδοση των ονομάτων.Γνώμη μου βέβαια είναι να μη μεταφράζονται τα κυρίως ονόματα.Τις προάλλες άκουσα ένα ραδιοφωνικό έργο απο τα παλιά.Δεν ξέρω αν σου εχει τύχει να ακούσεις το θέατρο της Κυριακής στη ΕΡΑ 3.Ε,λοιπόν,σε πληροφορώ στην διασκευή των Ανεμοδαρμένων υψων το Κάθριν αποδίδεται ως Κατερίνα.Το πόσο με ξένισε δε λέγεται.Βέβαια,η ηχογράφηση έγινε τη δεκαετία του 60-70 που το συνήθιζαν να αλλάζουν τα φώτα στα ξένα ονόματα.Η θεατρική απόδοση του έργου ,για να είμαι δίκαιη, ήταν πολύ αξιόλογη.Ευτυχως,που στην εποχή μας γίνονται όλο και καλύτερες οι μεταφράσεις και όσο πιο πιστές στο πρωτότυπο.

      Τώρα θα σε πάω αλλού,μιας και αναφέρθηκα σε εκδόσεις βιβλίων.Έβρισκα και ακόμα βρίσκω γελοίες τις κουτσουρεμένες παιδικές εκδόσεις κάποιον βιβλίων.Όταν ήμουν μικρή διάβασα τις "μεγάλες προσδοκίες"στην παιδική έκδοση των εκδόσεων ΠΑΤΑΚΗ και δεν κατάλαβα τιποτα,αφού η υπόθεση πήγαινε απότομα απο το ένα θέμα στο άλλο χωρίς να σε βάζει στην υπόθεση.Όταν μεγαλύτερη πια, διάβασα την κανονικη έκδοση,ενθουσιάστηκα και αναρωτήθηκα τι γεύση αφήνει αυτή η κακοδιασκευάσμενη παιδική έκδοση.Κατά τη γνώμη μου πρέπει τα κλασσικά μυθιστορήματα να μην απλοποιούνται και να παραμένουν ως έχουν για μικρους και μεγάλους.Αν είναι να απλοποιηθεί ένα βιβλίο και να χαθεί το νόημα του,τότε είναι ανώφελο.

      Διαγραφή
    3. Δεν έτυχε να ακούσω αυτό το θέατρο που λες, αλλά αν είναι όντως παλιό λογικό μου φαίνεται. Επίσης από κάτι λίγα που έχω προσέξει στο τηλεοπτικό Vampire Diaries που δείχνει (έδειχνε;) η τηλεόραση, μεταγράφανε το όνομα Κάθριν σε Κατερίνε... κάπως έτσι αν θυμάμαι καλά... μπορεί να κάνω και λάθος!! Αλλά το θυμήθηκα τώρα που ανέφερες την Κάθριν από τα Ανεμοδαρμένα Ύψη!!!

      Όσον αφορά τις παιδικές εκδόσεις βιβλίων, να σου πω την αλήθεια δεν έχω ασχοληθεί. Αναρωτιόμουν όμως πάντα, με ποιο κριτήριο αποφασίζουν να κόψουν κάτι από το αρχικό κείμενο, και με τι καρδιά!! Το βλέπω λίγο σαν έγκλημα, αλλά θα μου πεις στο βωμό του ακόμη πιο εμπορικού βιβλίου γίνεται κι αυτό... Αλλά μετά όταν έχεις διαβάσει την παιδική έκδοση των "Μεγάλων Προσδοκιών" και μεγαλώσεις, θα μπορείς να "καυχιέσαι" ότι έχεις διαβάσει αυτή την σχεδόν 600ων σελίδων ιστορία; Τι άλλο μπορείς να καυχηθείς ότι διάβασες έτσι; Το "Πόλεμος και Ειρήνη" του Τολστόι;!!

      Διαγραφή
    4. Συμφωνώ απόλυτα.Με ποιο κριτήριο αποφασίζουν να κόψουν και να ράψουν ένα βιβλίο;Θυμάμαι ακόμη την κουτσουρεμένη παιδική έκδοση της Τζέιν Έυρ,στην οποια παραλείφτηκαν ολόκληρα κεφάλαια.Π.χ το κεφάλαιο του αποχαιρετισμού μετά την αποκάλυψη δεν υπήρχε καν!Απαράδεκτο.Ας αφήσουν τα βιβλία όπως γράφτηκαν και όταν θα έρθει η ώρα του κάθε παιδιού που θα τα καταλαβαίνει θα τα απολαύσει όπως πρέπει κι όχι μ'αυτό τον τρόπο.

      Διαγραφή
    5. Ααα το έκαναν πιο χαρούμενο, λογικά θα τα απλοποιούν κατ' αυτόν τον τρόπο. Θα βγάζουν τα άσχημα και θα κρατάνε τα καλά... Εντάξει, τι να πω, ίσως να είναι μια πρώτη γνωριμία, αλλά αν το παιδί διαβάζει γενικά και αρέσει κάποια ιστορία, θα ήταν ακόμη καλύτερο μόλις μεγαλώσει να διαβάσει και ολόκληρη την ιστορία, γιατί κάποια άσχημα είναι σημαντικά!

      Πάντως για το συγκεκριμένο βιβλίο, τους Άθλιους σε μετάφραση Γιάννη Κυχ έχω ακούσει ότι η ενήλικη έκδοση είναι κουτσουρεμένη. Δεν το έχω ψάξει πολύ, αλλά έτσι έχω ακούσει.

      Διαγραφή
    6. Σοβαρά;Κι εγώ αυτήν έχω στη βιβλιοθήκη μου και διαβάζοντας τη νόμιζα πως ήταν και πιστή στο πρωτότυπο.Κρίμα...Παλιότερα κυκλοφορούσε σε 4 τόμους,απο κάποιες εκδόσεις που δεν μπορώ να θυμήθω,αλλα δεν ξέρω κατά πόσο ήταν καλή.Κατά τη γνώμη μου οι εκδόσεις ΣΜΙΛΗ είναι εγγύηση.Όσα βιβλία έχω απο αυτές τις εκδόσεις έχουν σωστή και ολοκληρωμένη μετάφραση!

      Διαγραφή
    7. Εγώ όλως παραδόξως δεν έχει τύχει μέχρι στιγμής να διαβάσω τίποτα από εκδόσεις Σμίλη... 3 Τζέιν Όστεν από άλλες εκδόσεις τα έχω, τη Τζέιν Έυρ σε ένα παμπάλαιο βιβλίο, και γενικά δεν έχω ούτε ένα βιβλίο τους στη βιβλιοθήκη μου. Πάντως ακούω πολύ καλά λόγια..

      Διαγραφή
    8. Η Τζέιν Έυρ μου και η Περηφάνεια και προκατάληψη μου είναι απο αυτές τις εκδόσεις και ένα έχω να πω είναι top!

      Διαγραφή
  4. Η συγκεκριμένη έκδοση έχει περικοπες. Βρείτε μια πιο πλήρη, πχ την παλιά μετάφραση του Κοτζιούλα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η πιο καινούργια έκδοση με το εξώφυλλο του μιούζικαλ έχει κι αυτή περικοπές;

      Διαγραφή
  5. Όλες έχουν περικοπές. Η πιο πλήρης είναι μια "αρχαία" έκδοση, σε τέσσερις τόμους, που δεν θυμάμαι τώρα ποιανού είναι, μάλλον του Κοτζιούλα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή