Καζαντζάκης (2017)

Αν και δεν έχω αρκετή εξοικείωση με τους Έλληνες συγγραφείς, πόσο μάλλον τους κλασσικούς Έλληνες συγγραφείς που όλοι ξέρουμε, χαίρομαι που έχω κάνει μια πρώτη επαφή με τον συγκεκριμένο, όταν διάβασα το "Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται" και συγκλονίστηκα με τη γραφή του, τον τρόπο σκέψης του, την πίστη και το θάρρος αυτού του ανθρώπου. Τον αγάπησα, παρόλο που δεν διαβάζω εύκολα δικό του βιβλίο, γιατί ξέρω πως θα με κρατήσει αιχμάλωτη, θα με βάλει να ψάξω μέσα μου βαθύτερα νοήματα, θα με ταξιδέψει σε μια άλλη Ελλάδα, παλιότερη, γεμάτη πόνο, αλλά και τόσο όμορφη, ζωγραφισμένη από το δικό του μοναδικό χέρι. Κι επειδή πράγματι, τον αγάπησα, δε θα μπορούσα να μη δώσω την αρμόζουσα σημασία σε αυτή την ταινία που διηγείται κάποιο μέρος της ζωής του.

Στην περίληψη αναφέρει πως το σενάριο είναι παρμένο από τη δική του αυτοβιογραφία, την "Αναφορά στον Γκρέκο". Τον συναντάμε αρχικά στην τούρκικη κατοχή, μικρό αγόρι, να υποφέρει στα χέρια του κρητικού πατέρα του, ενός ανθρώπου μεθυσμένου όχι μόνο από το ποτό, αλλά και από τη λαχτάρα για λευτεριά! Σε αυτό τον άνθρωπο που τον κακομεταχειριζόταν, τον χτυπούσε, τον έκανε να τρέμει όλη του τη ζωή, αφιέρωσε ένα ολόκληρο βιβλίο του: τον "Καπετάν Μιχάλη". Ο Καζαντζάκης ταξίδεψε πολύ στη ζωή του. Γνώρισε τον Άγγελο Σικελιανό, που τον έκανε φίλο του καρδιακό, αναζήτησε το βαθύτερο νόημα της ζωής, πήγε στη Ρωσία να ακούσει τον Λένιν, στο Άγιο Όρος να βρει το Θεό, στο Σινά να πολεμήσει μαζί του, πίστεψε στον Βούδα, κι έπειτα τον εγκατέλειψε, τιμήθηκε και απορρίφθηκε από την αγαπημένη του Ελλάδα, έμαθε τα βαθύτερα πράγματα από τον πιο απλό άνθρωπο που συνάντησε ποτέ του, τον Ζορμπά, και αγάπησε ως την τελευταία στιγμή της ζωής του, την κατά 20 χρόνια νεώτερή του Ελένη. 

Ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής, έδωσε κατά κάποιον τρόπο στην ταινία την αίσθηση πως βρίσκεσαι μέσα σε ένα έργο του μεγάλου Καζαντζάκη. Τα ταξίδια, η αγάπη, οι πόλεμοι, αλλά πάνω απ' όλα η Ελλάδα. Βέβαια, εδώ κάπου θα πρέπει να αναφερθώ και σε κάποια σημεία που με ξένισαν, και με έκαναν να αναρωτηθώ αν συνέβησαν λόγω χαμηλού μπάτζετ ή επίτηδες. Αρχικά, μας ταξιδεύει στα εφηβικά του χρόνια όπου δεν αλλάζει ο ηθοποιός, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, που είναι κοντά στα 40 και μπορεί να μη φαίνεται 40 ο άνθρωπος, αλλά δε φαίνεται και 15!! Από την άλλη όταν τον δείχνει στα 70κάτι του στο κρεβάτι του νοσοκομείου, ο ηθοποιός είναι κάποιος άλλος, όταν λίγο νωρίτερα μας τον έδειχνε κάπου στα 50 με λίγα γκρίζα μαλλιά. Πιστεύω πως θα μπορούσαν να το προσέξουν λίγο περισσότερο αυτό. Κάτι άλλο που αμέλησαν να μας ενημερώσουν ήταν η αιτία θανάτου του. Ο Καζαντζάκης πέθανε από λευχαιμία, που υπάρχει περίπτωση να την απέκτησε μετά από κάποια ασιατική γρίπη στο ταξίδι του στην Κίνα, μπορεί και όχι. Ήταν και κάποιας ηλικίας. Το ταξίδι αυτό στην Κίνα, ΞΕΚΑΘΑΡΑ, δεν ήθελε κανείς τους να το κάνει. Ούτε ο ίδιος, ούτε η γυναίκα του, ούτε κι η γειτόνισσα που τους έλεγε το φλιτζάνι και ήταν λίγο πολύ μάγισσα (και στόκερ!!). Η γυναίκα του, η Ελένη, ναι μεν τον αγαπούσε, ναι με τον θαύμαζε, την καταλαβαίνω απόλυτα, αλλά όποτε τον κοίταζε φαινόταν λίγο παραπάνω ξαναμμένη απ' όσο θα ήταν μια γυναίκα σε μια τόσο μακροχρόνια σχέση! Οι σκηνές από τις πόλεις που επισκεπτόταν άλλες εποχές, από τους πολέμους κλπ ήταν από αρχείο κάποιου τηλεοπτικού καναλιού. Άλλο σημείο που με ξένισε, ήταν ο Άγγελος Σικελιανός, που όταν εμφανίζεται στην αρχή δίνει την εντύπωση πως είναι ο Αρτέμης Σώρρας, λίγο στην εμφάνιση αλλά και στον τρόπο που μιλάει. Μπορεί έτσι να ήταν ο άνθρωπος, αυτό δεν το γνωρίζω, αλλά γενικά μου φάνηκε αρκετά αστείος σαν χαρακτήρας. Μια μεγάλη παράληψη, που κι εγώ ψάχνοντας έμαθα, είναι πως ο Καζαντζάκης ήταν παντρεμένος πριν την Ελένη, ένας γάμος που δεν αναφέρθηκε καθόλου, ούτε καν υπονοήθηκε. Και ακόμα και ο τρόπος που γνωρίστηκαν ήταν λίγο διαφορετικός. Κάποια εφέ προς το τέλος της ταινίας μου θύμισαν βίντεο βάπτισης του 1995, που πάλι δεν ξέρω αν ήταν επιλογή ή κατάληξη (αν και νομίζω πως τίποτα από τα δύο δεν θα ήταν ικανοποιητική απάντηση), ενώ οι χτυπητές διαφημίσεις της ταινίας μας έκαναν να γελάσουμε μεν, αλλά τις βρίσκω αρκετά άκομψες. Τελειώνοντας τη λίστα με τις παραξενιές μου, θα ήθελα να προσθέσω πως περίμενα από μια μεγάλη παραγωγή (που ίσως βέβαια να μην είναι) κάτι το ιδιαίτερο, για παράδειγμα να μιλάνε πιο πολύ με κρητική διάλεκτο. Η γραφή του Καζαντζάκη είναι τόσο ξεχωριστή, θα ήθελα πιο πολλά δικά του λόγια, δικό του τρόπο ομιλίας, και όχι τη σύγχρονη ελληνική του 2017.

Μια από τις πιο όμορφες σκηνές της ταινίας, ήταν εκείνη που εμφανίζεται ο Ψάλτης. Γενικά ποτέ δεν ήταν από τους αγαπημένους μου ηθοποιούς, δεν μου άρεσε το χιούμορ του, αυτή η σκηνή ήταν για μένα ότι καλύτερο έχω δει από τον συγκεκριμένο. 

Αν δει κανείς επιφανειακά την ταινία μπορεί να τη βρει πολύ ενδιαφέρουσα, χωρίς δυνατές συγκινήσεις, με πολύ όμορφες εικόνες, ωραίους ηθοποιούς, πολύ γράψιμο, λίγο σαν μια καλή ερασιτεχνική προσπάθεια ή ένα καλό (αλλά ελλιπές) ντοκιμαντέρ. Πιστεύω πως θα μπορούσε να γίνει ακόμη καλύτερο, εφόσον πραγματεύεται και τη ζωή ενός τόσο συναρπαστικού ανθρώπου, όμως σε γενικές γραμμές πέρασα καλά και μου άρεσε που είδα και μια τέτοια ταινία για αλλαγή. Μου άρεσε ιδίως που κάποιος ασχολήθηκε να βγάλει μια τέτοια ταινία, ακόμα κι αν δεν ήταν όσο τέλεια θα μπορούσε να γίνει. Είναι ένα έναυσμα που θα μας σπρώξει πιο κοντά στον συγγραφέα αυτό που έχουμε την τιμή να είναι Έλληνας και που μπορούμε να απολαύσουμε στο πρωτότυπο. Για όσο γνωρίζω τον Καζαντζάκη ήταν μια καλή ταινία. Αν τον γνωρίσω καλύτερα, ίσως μου φανεί, όπως σε τόσους, κακή. Ίσως και όχι.

Δείτε και το τρέιλερ: 

Εσείς το είδατε;; Πώς σας φάνηκε;