Αυτό το μήνα είπαμε να διαβάσουμε δύο Γάλλους συγγραφείς που για κάποιο λόγο βρίσκονται συχνά σε αντίπαλα στρατόπεδα στις προτιμήσεις βιβλιόφιλων. Ο Σαρτρ και ο Καμύ είναι δύο από τα μεγαλύτερα ονόματα της λογοτεχνίας του 20ου αιώνα, που χάρισαν στο αναγνωστικό κοινό λίγα μυθιστορήματα, μερικά θεατρικά και αρκετά φιλοσοφικά έργα. Αρχικά, οι δυο τους ήταν ακόμη και φίλοι, στη συνέχεια όμως, οι θέσεις του Σαρτρ, σχετικά με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ρωσίας και την τακτική επιβολής του κομμουνισμού από τον Στάλιν, ξένισαν τον Καμύ (ο πρώτος τη θεωρούσε αναγκαία, ο δεύτερος υποστήριζε τη ζωή και την ειρήνη) και οι δυο τους βρέθηκαν απέναντι. Κι όταν το 1964 ο Σαρτρ βραβεύτηκε με το Νόμπελ λογοτεχνίας, το αρνήθηκε, λέγοντας πως ένα τέτοιο βραβείο δεσμεύει την ελευθερία του βραβευμένου και πως γενικά δε δεχόταν βραβεία, μάλιστα ισχυρίστηκε ιδιαίτερα πως δεν το έκανε από προσωπική ευθιξία για το γεγονός ότι ο Καμύ είχε πάρει το ίδιο Νόμπελ πέντε χρόνια νωρίτερα. Βέβαια, δεκαπέντε χρόνια μετά το θάνατο του Αλμπέρτ Καμί, ο 70χρονος πλέον Ζαν Πολ Σαρτρ, ερωτώμενος για τη σχέση του με τον συγγραφέα του "Ξένου", απάντησε πως ήταν πιθανότητα ο τελευταίος καλός του φίλος!
Στη Λέσχη του Τρελοκαπελά, λοιπόν, είπαμε να πάρουμε μια γεύση από τους δύο αυτούς συγγραφείς, διαβάζοντας μέσα σε ένα μήνα ένα μυθιστόρημα από τον καθένα για να μπορέσουμε έτσι να διαλέξουμε ποιον από τους δυο προτιμούμε κυρίως ως συγγραφέα και πέρα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Διαλέξαμε σε γενικές γραμμές τη Ναυτία του Σαρτρ και τον Ξένο του Καμύ, αλλά αφήσαμε και λίγο ανοιχτή την επιλογή, αφού ο βασικός στόχος ήταν να διαβάσουμε κάτι από τον καθένα και να βρούμε ποιον προτιμούμε. Παρακάτω θα βρείτε και τις εντυπώσεις μερικών βιβλιοφάγων για τα βιβλία που διάβασαν και θέλησαν να δημοσιευτούν στο άρθρο.
Ξεκίνησα τη Ναυτία του Σαρτρ και 50 σελίδες αργότερα την παράτησα, νιώθοντας κι εγώ μια ναυτία παρόμοια με εκείνη του κεντρικού ήρωα, αφού μου φάνηκε ακατόρθωτο το να συνεχίσω το συγκεκριμένο βιβλίο. Ο Σαρτρ γράφει παράξενα, αλλοπρόσαλλα (όχι άσχημα όμως) μα δίχως συγκεκριμένη ουσία στα γραφόμενά του. Τα θέματα που θίγει για μένα δεν χρειάζεται να τα θίξει κάποιος και γενικότερα δε βρήκα κανένα νόημα στις 50 αυτές σελίδες που με βασάνισαν δυο ολόκληρες βδομάδες. Κατέληξα παρατώντας το βιβλίο κι ελπίζοντας μέχρι και να απαλλαγώ κάποια στιγμή από αυτό.
Συνέχισα με τον Ξένο του Καμύ, ένα βιβλίο που πραγματικά με εντυπωσίασε και διάβασα μέσα σε μερικές ώρες! Ο κεντρικός ήρωας, ο Μερσώ, είναι πιθανόν ο πιο ψυχρός και αδιάφορος άνθρωπος που έχω δει να πρωταγωνιστεί σε βιβλίο, μου φάνηκε λογικός και συμπαθητικός (;) και κυρίως τον καταλάβαινα. Δεν εννοώ, βέβαια, πως εγκρίνω τις πράξεις του, αλλά καταλάβαινα το σκεπτικό με το οποίο τις έκανε.
Απόλαυσα το βιβλίο από την αρχή ως το τέλος και δε με κούρασε στιγμή (γκουχ γκουχ Σαρτρ!!). Μου θύμισε λίγο το "Άρωμα" του Ζίσκιντ, ίσως γιατί κι εκεί ο κεντρικός ήρωας ήταν διαφορετικός από το σύνολο και οι υπόλοιποι άνθρωποι τον αντιμετώπιζαν με φόβο γιατί δεν τον καταλάβαιναν. Βέβαια, και οι δύο τους, και ο Μερσώ αλλά και ο Γκρενουίγ δίκαια προκαλούσαν το φόβο στους γύρω τους και δίκαια ο κόσμος τους καταδίκαζε. Ο Μερσώ μου άρεσε για την ηρεμία και την απλότητά του και θεωρώ πως θα μπορούσε αυτός ο ήρωας να ζήσει χρόνια αιώνια με τέτοια απάθεια που τον διακατείχε. Ούτε άγχος, ούτε οργή, ούτε λίγη φθορά από ψυχικές ανησυχίες, τίποτα.
Να πω επίσης πως σε καμία περίπτωση δεν περίμενα αυτή την εξέλιξη στην ιστορία και βρέθηκα προ εκπλήξεως και στη μέση αλλά και λίγο πριν το τέλος. Το βιβλίο του Καμύ μπήκε στα αγαπημένα μου και έχω σκοπό να διαβάσω κι άλλα δικά του.
Φυσικά ανάμεσά τους διαλέγω τον Καμύ, που προτιμώ πέρα από τις απόψεις, και για την απλότητα με την οποία γράφει ενάντια στον Σαρτρ που αποκλείει με τον τρόπο του μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων που δε θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν το σκεπτικό του (και ιδίως που δεν θα τους ενδιαφέρει!).
 |
| φωτογραφία Γιώργος Ζωγράφος |
"Ο Σαρτρ και ο Καμύ: δυο συγγραφείς με πολλά κοινά μα και αρκετές διαφορές, μάλιστα επικρατεί και η άποψη ότι μπορεί να σου αρέσει μόνο ένας ή ο άλλος. Έτσι με μια διαδικτυακή παρέα αποφασίσαμε να τους διαβάσουμε. Η ιστορία του Σαρτρ ονομάζεται Ναυτία και αφορά έναν τύπο ονόματι Αντουάν και μια υπαρξιακή κρίση που περνά αλλάζοντας τον κόσμο γύρω του. Η ιστορία του Καμύ που ονομάζεται Ο Ξένος αφορά άλλον έναν λογοτεχνικό αντιήρωα ονόματι Μερσώ ο οποίος με την υπέρμετρη αδιαφορία και ειλικρίνεια σκέψεων αψηφά το σύστημα και αρνείται να προσποιηθεί. Μια νουβέλα με υπερσυμπυκνωμένο νόημα.
Θα έλεγα πως είναι σχεδόν ισάξιοι μα πιστεύω ότι ο Σαρτρ νικάει στην λεπτομέρεια λόγω της πολύπλοκης αφήγησης που θυμίζει παραλογισμό. Τι να κάνω, δεν είμαι και πολύ φυσιολογικός!!"
Ζωγράφος Γιώργος
Η Κατερίνα διάβασε την Πανούκλα του Καμύ και διάλεξε και τη Ναυτία του Σαρτρ.
 |
| Φωτογραφία Κατερίνα Τσίγκου |
"Η Πανούκλα είναι έργο του Αλμπέρ Καμύ το οποίο διηγείται τα παράξενα φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα στο Οράν, στην Αλγερία από το 1940 και μετά.Πρωταγωνιστής αυτού του φανταστικού χρονικού, ο γιατρός Bernard Rieux. Όλα ξεκινούν όταν ο τελευταίος βρίσκει έναν νεκρό αρουραίο στο διάδρομο του κτιρίου όπου διαμένει. Δεν παραλείπει να το αναφέρει στον θυρωρό του κτιρίου, ο οποίος πιστεύει πως πρόκειται για κάποιο είδους φάρσας. Ο γιατρός συλλαμβάνει κι άλλες σκηνές αρουραίων που κείτονται νεκροί στους σκουπιδοτενεκέδες φτωχών γειτονιών, ενώ όλη η πόλη μιλάει για αυτούς τους αρουραίους που βγαίνουν από τους υπονόμους λόγω της πείνας που μαστίζει το είδος τους.
Σε αυτό το βιβλίο ο Καμύ μας παρουσιάζει το πώς οι κάτοικοι μιας μικρής πόλης αντιδρούν στο ξέσπασμα μιας επιδημίας πανούκλας, και στην καραντίνα στην οποία μπαίνουν.
Οι πολίτες χωρίζονται με αγαπημένα πρόσωπα, είτε λόγω της αρρώστιας καθ' αυτής, είτε επειδή η είσοδος και η έξοδος προς και από την πόλη απαγορεύεται. Μέσα από αυτό το χρονικό, βλέπουμε πώς από τον εγωισμό, φτάνουν στην εμπάθεια, αφού όλοι είναι ίδιοι όσον αφορά "την αγάπη, τον πόνο και την εξορία" και κάποιοι αποφασίζουν να παλέψουν ενάντια στην πανούκλα.
Έτσι, βλέπουμε τη 'μάχη' του πρωταγωνιστή και ατόμων με τα οποία θα αναπτύξει δυνατές φιλίες, μια μάχη στην οποία δεν υπάρχουν ήρωες. Οι προσωπικότητές τους αναδιπλώνονται σταδιακά, και βλέπουμε τα κίνητρά τους.Επίσης, παρουσιάζονται οι θέσεις της θρησκείας, των αρχών αλλά και ανθρώπων που βρήκαν την ευκαιρία να ωφεληθούν οικονομικά.
Ο θάνατος, παρουσιάζεται σαν κάτι το φυσικό το οποίο είναι, αλλά δεν παύει σε κάποιες περιπτώσεις να συγκινεί.
Το βιβλίο κύλησε αργά για μένα λόγω της δικής μου έλλειψης προσοχής. Την έκβαση τη βρήκα γλυκόπικρη, αλλά ικανοποιητική.
Η 'Πανούκλα' λειτουργεί σαν μεταφορά για την άνοδο και την πτώση του Γ' Ράιχ. Σε κάποιο μέρος, εκφράζεται η άποψη ότι γινόμαστε ασυνείδητα συνεργοί σε δολοφονίες. Επίσης ότι οι άνθρωποι είναι περισσότερο καλοί παρά κακοί, αλλά το πιο επικίνδυνο είναι η άγνοια. Ο τρόπος που κλείνει με συγκλονίζει, αν και δεν με εκπλήσσει."
Κατερίνα Τσίγκου
Η Κατερίνα διάβασε την εισαγωγή μόνο του Σαρτρ και σταμάτησε. Λέει κι εκείνη (όπως κι εγώ) πως ίσως κάποια στιγμή τον ξαναπιάσει (μόνο που εγώ το απεύχομαι και λίγο).
Η Evi διάβασε τον Ξένο του Καμύ.
Η Evi διάβασε τον Ξένο του Καμύ.
 |
| Φωτογραφία Evi Ive |
"Ένα βιβλίο που έχει τόσα πολλά νοήματα μέσα σε τόσες λίγες σελίδες! Συμπάθησα τον Μερσό για την απάθεια του, τον κυνισμό του, την ειλικρίνεια του και κυρίως την ανάγκη του να λέει πάντα την αλήθεια, την οποία δεν μπορούνε να αντέξουνε οι γύρω του!! Ένα βιβλίο που με έκανε να προβληματιστώ αρκετά και ίσως να συνειδητοποιήσω και κάποια πράγματα :) Όσο για τον Κάμυ... νομίζω ότι με απλές και εύστοχες λέξεις κατάφερε να κρατήσει το ενδιαφέρον μου σταθερό από την αρχή εως το τέλος."
Evi Ive
Η Βούλα διάβασε κι αυτή τον Ξένο του Καμύ. Η αλήθεια είναι με τόση γκρίνια από μέρους μου για τον Σαρτρ την απέτρεψα κι αυτήν, και άλλους φαντάζομαι, από το να διαβάσουν τον δεύτερο συγγραφέα μας!!
 |
| Φωτογραφία Βούλα Παπαδημητρίου |
"Ο ξένος", του Albert Camus.Σίγουρα ένα από τα αγαπημένα μου, πλέον. Για τη συγγραφική ικανότητα του Camus είναι περιττό να πω, άλλωστε δεν είναι τυχαίο που θεωρείται κλασικός και κορυφή στο είδος του...Ο Μερσώ τώρα, είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες που έχω γνωρίσει. Λειτουργεί καθαρά με τη λογική. Δεν του λείπουν τα συναισθήματα• τα έχει, τα παρατηρεί, τα αποδέχεται. Παρόλ' αυτά, δεν παρασύρεται από αυτά, λειτουργεί πάντα ανάγοντας τις καταστάσεις σε ένα δικό του απλουστευμένο σύστημα λογικής και πορευεται στη ζωή του σύμφωνα με αυτό.Θεωρώ πάντως, πως μια ανάγνωση μόνο δεν φτάνει για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος και το βάθος αυτού του έργου...
Η διαμάχη των δύο συγγραφέων μάς οδήγησε να προτιμήσουμε περισσότερο τον Καμύ από τον Σαρτρ, αν και παρατηρώ πως οι προτιμήσεις στο πρόσωπο του Καμύ είναι συνήθως από γυναίκες!
Εσείς έχετε διαβάσει κάτι από τους δύο συγγραφείς; Και αν ναι, ποιον προτιμάτε;
7 σχόλια
Δεν ξέρω αν ισχύει, αλλά ο Μερσώ είχε στοιχεία Άσπεργκερ. Εκείνη του η απάθεια για το κάθε τι που συνέβαινε γύρω του ήταν που απ' τη μία με τρόμαζε διαβάζοντας κι απ' την άλλη τη θεωρούσα κι εγώ "λογική". Θυμάμαι πως το συναίσθημα που μου είχε αφήσει είναι οτι δεν πρέπει να τασσόμαστε υπέρ των κοινωνικών συμβάσεων γιατί σε μία κοινωνία είμαστε ουσιαστικά όλοι ξένοι μεταξύ μας. Ο Μερσώ ήταν ένας ξένος, αλλά δε νομίζω πως τον ξένιζε ο εαυτός του, γι' αυτό κι αντιδρούσε όπως αντιδρούσε. Είναι ένα βιβλίο που έχω σκοπό να ξαναδιαβάσω και γενικότερα θα ξαναπροτιμήσω τον Καμύ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Σατρ ακόμη δεν έχει φτάσει τη βιβλιοθήκη. Οψόμεθα.
Μπορεί να σου αρέσει ο Σαρτρ. Εγώ αν πάρω τη μεγάλη απόφαση να τον ξαναπιάσω, που δεν το βλέπω, μετά από καμιά δεκαριά χρόνια πρώτα ο Θεός, μπας και...
ΔιαγραφήΤο διάβασα κι εγώ αυτό για το Άσπεργκερ (και πως ο Σέλντον από το BBT δεν το έχει) κάτι που κάνει τον Μερσώ ακόμα πιο ενδιαφέρον. Θέλω να διαβάσω περισσότερα του Καμύ, ψήνομαι πολύ για την Πανούκλα.
Κι επίσης ως βιβλιολάγνα θα πω να μην προτιμάτε τις εκδόσεις Ζαχαρόπουλος γιατί οι μεταφράσεις τους δεν είναι και της προκοπής... Οι Σμιλοί απ' την άλλη φημίζονται, αλλά δεν ξέρω τι γκάμα καλύπτουν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ αλήθεια είναι πως κι εγώ το έχω παρατηρήσει αυτό, δυστυχώς όταν διάβαζα τον Μικρό Πρίγκιπα που έλεος είναι παιδικό βιβλίο θεωρητικά, και δεν καταλάβαινα λέξη!!!!! Ένα απλό παράδειγμα τη λέξη "κίνδυνος" την έγραφε "κίντυνο" και μαζί μ' αυτήν είχε άλλες 10 τέτοιες λέξεις σε μια σελίδα, έτσι που έλεγα αν το διάβαζα στα γαλλικά πιο πολλά θα καταλάβαινα. Ήταν στην κυριολεξία σα να διάβαζα σε ξένη γλώσσα. Αφού κάποια στιγμή βαρέθηκα να προσπαθώ να καταλάβω τι εννοεί και απλά το διάβαζα για να τελειώσει. Άνετα σε κάνει ένα τέτοιο βιβλίο, και την πιο ωραία ιστορία να διαβάζεις, να την μισήσεις. Από τότε τις αποφεύγω αυτές τις εκδόσεις, ακόμα κι αν ήταν μοναδική περίπτωση πώς να το ξανατολμήσεις!
ΔιαγραφήΗ Σμίλη έχει κλασσικά απ' όσο ξέρω, Όστεν, Μπροντέ και τέτοια. Ωραίες εκδόσεις, με αρκετές έξτρα πληροφορίες.
Ενδιαφέρουσα η σύγκριση Μερσώ-Γκρενούιγ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΠιστεύω ότι ο πρώτος ήταν απαθής επειδή συνειδητοποιούσε πως είναι περαστικός από τον κόσμο και δεν έβρισκε νόημα στη ζωή, στο να δεθεί με πρόσωπα ή καταστάσεις. Ο δεύτερος ήταν σαφώς μισάνθρωπος αλλά μάλλον έβλεπε την απάθεια σαν όπλο του. Επειδή γνώρισε την κακομεταχείριση από μικρή ηλικία, τη συνήθισε και δεν τον ένοιαζε τίποτα. Ήταν μια ασπίδα προστασίας.
Σαρτρ δεν έχω διαβάσει. Είναι δυσνόητος στις απόψεις του ή φταίει το συγγραφικό του ύφος;
Είναι παραδόξως πολύ εύκολος στην ανάγνωση ο Σαρτρ, αλλά ναι, είναι οι απόψεις του που θέλουν σκέψη και με κούρασε γενικά το σκεπτικό του..
ΔιαγραφήΓεια χαρά! Χαίρομαι ιδιαίτερα για αυτή την ανάρτηση, αφενός διότι μου δίνει το πάτημα να εκφράσω τη συμπάθειά μου στον Καμύ, του οποίου έχω διαβάσει αρκετά βιβλία, μεταξύ των οποίων (Η πτώση, Ο ευτυχισμένος θάνατος, Οι γάμοι, Το καλοκαίρι, Ο ξένος, Η πανούκλα μα και τον Μύθο του Σίσυφου!, ξεκίνησα μα δεν ασχολήθηκα με τον Επαναστατημένο άνθρωπο, είχα θεωρήσει πως ήτανε πέρα από τις τότε διανοητικές μου ικανότητες), η αλήθεια είναι πως δεν είχα αναρωτηθεί ποτέ μου πόσα βιβλία του έχω διαβάσει και τώρα ξαφνιάζομαι με τον εαυτό μου... Αφετέρου, και για να μη βγω εκτός θέματος, γιατί μέσω αυτής της ανάρτησης ανακαλύπτω έναν νέο κόσμο για εμένα, αυτόν της blogόσφαιρας, ο οποίος τελικά δεν είναι τόσο νεκρός όσο πίστευα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈνα σχόλιο θα ήθελα να κάνω πάνω στο έργο που επιλέξατε (Ο ξένος), όσο μπορώ πιο σύντομο. Θα έλεγα πως ο Καμύ, μέσω του ήρωά του Μερσώ, φανερώνει μια απ'τις πτυχές του υπεράνθρωπου τού Νίτσε, φτάνοντας την αρετή της ενδόμυχης ειλικρίνειας σε νέα λογοτεχνικά ύψη, φανερά επηρεασμένος κι από τους ήρωες του Ντοστογιέφσκι.
Το ασυγκράτητο, για την εποχή εκείνη, πνεύμα του Καμύ, σε συνδυασμό με την τρομερή του πένα, δικαιωματικά τον κατατάσσει στους σημαντικότερους λογοτέχνες του 20ου αιώνα κι όχι μόνο.
Σαρτρ δε διάβασα ακόμη και για τον λόγο αυτό δε μπορώ να εκφέρω γνώμη.
Ελπίζω να πετύχω κάτι αντίστοιχο την περίοδο που θα λαμβάνει χώρα ώστε να είναι πιο άμεση η αλληλεπίδραση αυτή. Χαιρετώ