Το Σπίτι των Πνευμάτων

Περίληψη: Μια χώρα που θα μπορούσε να είναι η Χιλή, και μια πολυπρόσωπη δυναστεία που σε κάθε μέλος της αναφέρεται διαδοχικά αυτό το χρονικό. Ο Εστέμπαν Τρουέμπα, ζάπλουτος γαιοκτήμονας, οικογενειακός δυνάστης, που οι τρομεροί θυμοί του συντάραζαν όλους γύρω του. Η Κλάρα, η νόμιμη σύζυγός του, υπερευαίσθητη, με απόλυτη πίστη στα πνεύματα που πλανιούνται στο μεγάλο αρχοντικό τους. Τα νόμιμα και εξώγαμα παιδιά του Εστέμπαν και οι απόγονοί τους, που οι μοίρες τους διασταυρώνονται στα παιχνίδια της αγάπης και της τύχης. Ανάμεσα στις διαφορετικές γενιές, ανάμεσα στους αφεντάδες και στ' αποπαίδια, δημιουργούνται και διαλύονται σχέσεις σημαδεμένες από τον απόλυτο έρωτα, την εξοικείωση με το θάνατο, τη γλυκιά ή άγρια τρέλα του ενός ή του άλλου.

Ολοκληρώνοντας το εκπληκτικό αυτό βιβλίο της Αλιέντε, νιώθω πως έχω εντυπωσιαστεί από το γεγονός ότι ήταν το πρώτο βιβλίο της Χιλιανής πασίγνωστης πλέον συγγραφέως, που είναι τρανταχτή απόδειξη πως κάποιοι άνθρωποι έχουν ένα έμφυτο ταλέντο στη γραφή, είναι κατά κάποιον τρόπο γεννημένοι για να γίνουν συγγραφείς. Το ίδιο το βιβλίο αναμφίβολα ανήκει στον κόσμο των κλασσικών από την πρώτη στιγμή που κυκλοφόρησε, αφού σου αφήνει ένα άρωμα Ουγκώ ή ακόμα και Ντίκενς και δυσκολεύεσαι να πιστέψεις πως είναι τόσο μικρό ηλικιακά σε σχέση με άλλα αντίστοιχά του.

Για να κατανοήσει κανείς πλήρως την ιστορία πίσω από τις σελίδες του βιβλίου αυτού, θα πρέπει κατ' αρχάς να κάνει μια μικρή αναδρομή στην πολιτική ιστορία της Χιλής, γεγονότα της οποίας περιγράφονται με αναλυτικές λεπτομέρειες από το χέρι της Αλιέντε, ανιψιάς και βαφτιστικιάς του τότε Προέδρου της Χιλής, Σαλβατόρ Αλιέντε, που σκοτώθηκε στο πραξικόπημα του 1973 (αν και ακόμα και το wikipedia ισχυρίζεται πως αυτοκτόνησε).

Με λίγα λόγια, η εξουσία ήταν αρχικά στα χέρια της Δεξιάς, ενώ παράλληλα ανθούσε ο Σοσιαλισμός και προσπαθούσε να ακουστεί και ο Κομμουνισμός. Σταδιακά, η δύναμη του Σοσιαλισμού μεγάλωσε και ανέβηκε στην εξουσία εκτοπίζοντας τη Δεξιά που υπολόγιζε με τη σειρά της να χρησιμοποιήσει το στρατό για να επανέλθει στην πρώτη θέση της. Όταν όμως ο στρατός κινητοποιήθηκε, δεν παραχώρησε τα ινία στην προηγούμενη κυβέρνηση αλλά τα κράτησε για τον εαυτό του, ιδρύοντας ένα τρομερό καθεστώς χούντας που επικράτησε με αιματηρές βιαιότητες και διατηρήθηκε για περίπου μια δεκαετία.

Ένα γεγονός που με συγκίνησε στο βιβλίο αυτό, ήταν η κηδεία του Ποιητή (που δεν αναφέρεται το όνομά του, μα που πρόκειται ξεκάθαρα για τον Πάμπλο Νερούδα). Ο στρατηγός Πινοσέτ απαγόρευσε να γίνει δημόσιο γεγονός η κηδεία του Ποιητή, παρόλα αυτά ο κόσμος αψήφησε τη φρουρά και κατέκλυσε τους δρόμους, τραγουδώντας τα ποιήματά του, μετατρέποντας έτσι την κηδεία στην πρώτη δημόσια διαμαρτυρία ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία της Χιλής. Όπως λέει και η Αλιέντε: όπως ακριβώς θα ήθελε και ο Ποιητής!

Όλα αυτά τα γεγονότα ήταν που ώθησαν την Αλιέντε να γράψει το πρώτο της βιβλίο, και που στόλισε με την ιστορία μιας οικογένειας για να γίνει μυθιστόρημα και όχι ένα απλό βιβλίο ιστορίας. Μέσα από τη διήγησή της γνωρίζουμε από κοντά άτομα απ' όλες τις πολιτικές πλευρές: φανατικούς δεξιούς, αισιόδοξους σοσιαλιστές, επαναστάτες κομμουνιστές, μέχρι και αιμοσταγείς χουντικούς. Πρωταγωνιστές είναι η οικογένεια Τρουέμπα, αν και φτάνοντας στο τέλος σκεφτόμουν πως ο βασικός πρωταγωνιστής φαίνεται να είναι ο ίδιος ο Εστεμπάν Τρουέμπα, παρ' όλη τη βιαιότητα, την ξεροκεφαλιά, τα δεξιά του πολιτικά πιστεύω και το σωρό από τα λάθη του.

Ο Εστέμπαν Τρουέμπα, ξεκινάει ως ένας απλός εργάτης ορυχείου και φτάνει πολύ ψηλά, χτίζοντας μια ολόκληρη περιουσία στο μυαλό, τα χέρια και την ισχύ του. Η Κλάρα είναι μια όμορφη νότα δροσιάς στην ιστορία, ανάλαφρη και αφηρημένη, χαμογελαστή και διορατική, μια γυναίκα που προσπαθεί να ζήσει μια όμορφη ζωή δίπλα σε αυτό τον δύσκολο άνθρωπο, ενώ παράλληλα ασχολείται με τη μοίρα και το πεπρωμένο, κάνει τρίποδα τραπεζάκια να περπατούν και παίζει πιάνο με το νου της. Τα παιδιά τους έχουν όλα μια ξεχωριστή ζωή να ζήσουν. Η Μπλάνκα θα ερωτευτεί έναν εργάτη του κτήματος του πατέρα της, εντελώς κατώτερό της κοινωνικά, μα εντελώς ταιριαστό της από την πρώτη στιγμή της γνωριμίας τους. Ο Νικολάς θα αναζητήσει τα λεφτά, την αναγνώριση, τη νιρβάνα, το Θεό, και ότι άλλο του περάσει από το μυαλό, ασταθής καθώς είναι και εύκολα ενθουσιώδης. Ο Χάιμε, ο πιο ρεαλιστής και κλειστός θα αφιερωθεί στην φροντίδα των άλλων, ελπίζοντας σε μια καλύτερη ειρηνική ζωή χωρίς διαμάχες και προβλήματα. Τέλος η Άλμπα, η μοναδική εγγονή του Εστέμπαν και της Κλάρα, θα ζήσει από κοντά όλα εκείνα τα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν τους κατοίκους της Χιλής, και θα δει πώς οι τρομερές πράξεις μας σήμερα μπορεί να επιστρέψουν μετά από χρόνια σε μας ή στα παιδιά μας χειρότερες ή ακριβώς οι ίδιες.

Δεν θα έλεγα πως η ιστορία της έτρεχε, πάνω από 50 σελίδες δεν μπορούσα να διαβάσω στην καθισιά (δε μιλάμε φυσικά για το τέλος του βιβλίου), μα παράλληλα με τραβούσε και με μάγευε αυτό το βιβλίο με τα πνεύματα της Αλιέντε, με έκανε να το σκέφτομαι για ώρες αφού το είχα κλείσει και για μέρες αφού το είχα τελειώσει. Η γνωριμία μου μαζί της έγινε χάρη στη Λέσχη Ανάγνωσης της πόλης μου, όπου αποφασίσαμε να έχουμε μια πρώτη επαφή με τη λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία. Παράλληλα θαρρώ πως είχαμε μια επαφή με την πολιτική ιστορία της Χιλής αλλά και με μια εκπληκτική συγγραφέα!

Το βιβλίο "Το Σπίτι των Πνευμάτων" μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη το 1993 με μια συλλογή από μεγάλα ονόματα, όπως τον Jeremy Irons, την (Κρουέλα) Glenn Close, την πολύ αγαπημένη Meryl Streep, την όμορφη Winona Ryder και τον ακαταμάχητο Antonio Banderas. Η ταινία έκανε επιτυχία, μα έλαβε και κάποιες αρνητικές κριτικές από το κοινό, πιθανόν γιατί ένα τόσο μεγαλειώδες μυθιστόρημα δεν είναι εύκολο να μεταφερθεί στον κινηματογράφο με την ίδια επιτυχία. Αυτό όμως που αξίζει να αναφερθεί αδιαμφισβήτητα, πέρα από τις τεράστιες αλλαγές της ταινίας, είναι η Glenn Glose στο ρόλο της Φέρουλα Τρουέμπα που ήταν πραγματικά μοναδική!!!

Εδώ το τρέιλερ: