Σήμερα σου φέρνω ένα θέμα που με προβληματίζει εδώ και αρκετό καιρό: τα Social και η σχέση μας με το βιβλίο.
Είναι γεγονός πως τόσο το instagram όσο και το tiktok επηρεάζουν καλώς ή κακώς τη ζωή μας, σε όλους τους τομείς και φυσικά το κάνουν και στο χώρο του βιβλίου. Έτσι έχουμε τους όρους "bookstagram" και "booktok" για να περιγράψουμε λογαριασμούς αποκλειστικά αφιερωμένους στο βιβλίο, στο διάβασμα, στη συλλογή βιβλίων με απώτερο σκοπό (πάντα, θεωρώ) να γίνει κανείς influencer σε αυτό τον τομέα, να έχει άμεση επικοινωνία με τους εκδοτικούς και δωρεάν βιβλία for life, aka το όνειρο κάθε βιβλιοφάγου. Τώρα αν αυτό αποφέρει και άλλα κέρδη, οικονομικές απολαβές ή αναγνωρισιμότητα, ακόμα καλύτερα.
Το Bookstagram χαρακτηρίζεται από φωτογραφίες με ωραία αισθητική, εκατοντάδες giveaway, κριτικές βιβλίων, ομάδες από μικρότερες ή μεγαλύτερες παρέες που προσπαθούν να "σπάσουν" τον αλγόριθμο, άλλες με ύφος πιο υποχρεωτικό (αν δεν έχεις engagement, δηλαδή να κάνεις like, comment και ό,τι άλλο συμφωνηθεί, άμεσα μόλις ανέβει ένα post ή αν δεν ανεβάζεις συστηματικά μια φωτογραφία, μπορεί και να σε πετάξουν έξω από την παρέα για "έλλειψη engagement" ή ίσως γιατί δεν το παίρνεις τόσο σοβαρά), άλλες με ύφος πιο παρεΐστικο, όπως είναι και η δική μου ινσταγκραμική παρέα, οι readers, που ούτε ξέρω πόσο καιρό είμαι μαζί τους και μιλάμε πλέον για τα πάντα. Το engagement υπάρχει, αλλά δε θα σου πάρουν και το κεφάλι αν ξεχαστείς και σε καμία περίπτωση δεν έχουμε απαιτήσεις η μια από την άλλη. Έχουμε ένα υπέροχο support για οτιδήποτε κάνει κάποιο κορίτσι της παρέας και αισθάνομαι μόνο τυχερή που βρίσκομαι ανάμεσά τους.
Το Booktok από την άλλη, κινείται σε εντελώς άλλο ύφος. Εκεί υπάρχει μπόλικο cosplay, αφού ενδείκνυται για κάτι τέτοιο, challenges, πολύ πιο χιουμοριστικό περιεχόμενο, unboxing, κι εκεί έχει βέβαια giveaways αλλά όχι με τον ρυθμό του instagram. Δεν έχω πολλά να πω για το Booktok γιατί είμαι σχετικά καινούργια εκεί.
Παρατηρώ πως οι νέοι bookstagram λογαριασμοί που ξεπετιούνται είναι απείρως περισσότεροι κάθε φορά, μάλιστα στις φετινές συναντήσεις των bookstagrammer εκεί γύρω στα Χριστούγεννα, από εκεί που παλιότερα ήταν μια μικρή παρέα, πλέον δεν έβρισκαν μαγαζί να κλείσουν, ήταν τόσοι πολλοί που έγιναν μέχρι και παρεξηγήσεις για το ποιος την έχει πιο μεγάλη... τη σημαντικότητα, για να καλεστεί σε μια τέτοια εκδήλωση.
Μέσω των Social αυτών, βλέπω πως η σχέση με τους εκδοτικούς έχει γίνει πλέον πιο άμεση, είναι πάρα πολλοί εκείνοι που στέλνουν email για να ζητήσουν συνεργασίες, μεταφράσεις ή να ρωτήσουν για βιβλία που περιμένουν. Οι εκδοτικοί με τη σειρά τους, προσπαθώντας να ακολουθήσουν την επικαιρότητα έρχονται κι αυτοί με λογαριασμούς πιο χιουμοριστικούς, πιο προσιτούς στον αναγνώστη, σχολιάζουν τα post των αναγνωστών τους, ανεβάζουν δικά τους βιντεάκια, απαντάνε, βλέπουν τις απαιτήσεις και ξέρουν πώς να κινηθούν κι εκείνοι πλέον εκδοτικά.
Πέρα από όλα αυτά τα θετικά που προσφέρουν πλέον τα social, θα σου μιλήσω για κάποια πράγματα που εμένα προσωπικά με ξενερώνουν:
Οι λογαριασμοί που ο πραγματικός στόχος είναι να γίνουν influencer από την πρώτη πρώτη στιγμή που εμφανίζονται, κάτι που θεωρώ πως για να γίνεις σημαίνει πως κάτι ξεχωριστό κάνεις (ή είναι η κύρια απασχόλησή σου η παραγωγή αυτή περιεχομένου). Ίσως το χειρότερο είναι οι ψεύτικες καλές εντυπώσεις, όταν σου χαρίζουν ένα βιβλίο για να πεις τη γνώμη σου και δε θέλεις να προσβάλλεις ή να χαλάσεις τη συνεργασία, όμως δε γίνεται να σου αρέσουν όλα, εκτιμώ μια ειλικρινή γνώμη ακόμη κι αν είναι για βιβλίο που αρέσει στους περισσότερους.
Βρίσκω φοβερά κουραστικό το να βλέπουμε μόνο καινούργια βιβλία στο feed μας, να παίρνουν περισσότερα like μόνο επειδή είναι καινούργια, από τη λίστα με τις νεώτερες εκδόσεις που προμοτάρουν οι εκδοτικοί, και κατά συνέπεια αν έχεις ανεβάσει ένα βιβλίο κλασσικό ή έστω λίγο πιο παλιό να περάσει αδιάφορο, άρα έχουμε μόδες και στο βιβλίο;
Προσωπικά με κουράζουν και τα giveaways, αλλά όχι μόνο στο χώρο του βιβλίου, δεν παίρνω σχεδόν ποτέ μέρος, τόσο γιατί το βρίσκω λίγο απίθανο να κερδίσω εγώ (απαισιόδοξη much;), όσο και γιατί εφόσον δουλεύω και ένα βιβλίο θα βρω τον τρόπο να το πάρω, το αφήνω για κάποιον που ίσως να το έχει πιο πολύ ανάγκη από εμένα (επίσης βαριέμαι να κάνω πολλά ταγκ)
Και το κυριότερο; Αισθάνομαι πίεση! Το πιο μεγάλο πρόβλημά μου είναι αυτό: ο όγκος των βιβλίων που βγαίνουν και που εμφανίζονται διαρκώς είναι τεράστιος, δε γίνεται, πρακτικά είναι αδύνατο, να παρακολουθώ ό,τι νεώτερο κυκλοφορεί στα social, να ποστάρω συστηματικά, να κάνω το σωστό το engagement, να δουλεύω, να είμαι μαμά, σύζυγος, φίλη, κόρη, να κρατάω όπως όπως ένα σπίτι και να διαβάζω όλα αυτά που θέλω. Προφανώς και κάτι θα μείνει πίσω, και σε καμία περίπτωση δε θέλω αυτό το κάτι να είναι κάποια ανθρώπινη σχέση. Δεν ξέρω πώς γίνεται να διαβάζει κανείς τόσο πολύ, δεν καταλαβαίνω πού βρίσκεται αυτός ο χρόνος μέσα στη μέρα, εμένα προσωπικά οι ρυθμοί μου έχουν πέσει σημαντικά μετά το μωρό. Λέω κι "ευχαριστώ" αν καταφέρνω ένα νορμάλ βιβλίο το μήνα. Και λίγο, πολύ λίγο, δεν πολυπιστεύω κάποια άτομα που διαβάζουν τόσο πολύ... μακάρι, αλλά δεν το καταλαβαίνω.
Είδα πρόσφατα ένα TikTok (που ξέρεις, βλέπεις ένα κι ύστερα γίνονται εκατομμύρια) που μιλούσε για την υπερβολή στις influencer, που δείχνουν συρτάρια τίγκα στα καλλυντικά, ντουλάπες υπερφορτωμένες ρούχα και παπούτσια, ντουλάπια γεμάτα υγιεινά σνακ (αυτά τα άκρως απολαυστικά που κάνουν restock με τα πολύ πολύ ωραία νύχια τους, τα μακριά, τα ούτε-δουλεύω-ούτε-μαμά-είμαι-ούτε-και-έχει-φερμουάρ-το-τζιν-μου και το αγχολυτικό asmr τους), κι έλεγε η κοπέλα πως όλα αυτά δεν τα χρειάζεσαι, τα καλλυντικά λήγουν σε ένα χρόνο και όλα αυτά θα είναι για πέταμα, τα ρούχα δε θα τα φορέσεις, τα σνακ δε θα προλάβεις να τα φας και αναλογίστηκα τον αντίκτυπο όλων αυτών στο περιβάλλον. Κι ύστερα σκέφτηκα αυτό που αφορά εμένα: τη συλλογή βιβλίων.
Ξέρω πως αγγίζω ευαίσθητες χορδές, γιατί όλοι μας λατρεύουμε ένα καινούργιο βιβλίο, την αίσθηση, τη μυρωδιά, τη σκέψη πως θα μας ταξιδέψει κάπου μοναδικά! Όμως παρατηρώ πως μπορεί να θέλω άπειρα πολύ ένα βιβλίο και μόλις το αποκτήσω να το βάζω απλά στο ράφι δίπλα στα άλλα και να μην το διαβάζω τελικά ποτέ. Τότε γιατί το πήρα; Τι ήταν αυτό που με προκάλεσε να βάλω το χέρι στην τσέπη -που ήδη δεν το σηκώνει- για να πάρω άλλο ένα βιβλίο για το ράφι; Και τι περιβαλλοντικό αντίκτυπο έχει αυτό; Ακόμα κι αν μου τα έστελναν δωρεάν, θα δικαιολογούσε αυτό την ασταμάτητη εισροή βιβλίων που, ας είμαστε και λίγο ρεαλιστές, δε θα διαβαστούν σε μια ολόκληρη ζωή;
Η απενοχοποίηση του "η αγορά βιβλίων είναι ένα εντελώς διαφορετικό χόμπι και αυτό είναι οκέι" είναι μια εξαιρετικά πετυχημένη τακτική των εκδοτικών να πουλήσουν το εμπόρευμά τους! Καταλήγεις με ράφια ολόκληρα βιβλία που δεν προλαβαίνεις να διαβάσεις, όλο θέλεις κάποιο άλλο, κι αν μου πεις "ναι, αλλά δεν έχουν ημερομηνία λήξης τα βιβλία" θα σου πω πως το βιβλίο που πήρες, αυτή η σούπερ νέα κυκλοφορία, που την πήρες και λίγο για να τη μοστράρεις στα social καλώς ή κακώς έχει, ναι, γιατί αν δε το διαβάσεις αμέσως τώρα αλλά σε πέντε χρόνια, ποιος θα νοιάζεται τότε για το βιβλίο αυτό όταν θα έχουν βγει εκατοντάδες άλλα; Θα είσαι εντελώς πασέ. Το σκεπτικό "το βιβλίο είναι επένδυση" αναφέρεται σε εντελώς άλλα βιβλία από τις νέες κυκλοφορίες και τα βιβλία του Bookstagram και του Booktok που είναι βιβλία μιας εντελώς διαφορετικής κατανάλωσης (για να μην παρεξηγηθώ και με περάσεις για σνομπ αναγνώστρια, να σου πω πάλι πως είμαι σε μια φάση που διαβάζω μόνο φαντασία, μόνο χαλαρά βιβλία και αφήνω τα πιο βαριά και "σημαντικά" για αργότερα).
Τα βιβλία με το μεγαλύτερο hype τα βρίσκω λίγο.. λίγα σε κάποιον τομέα (θέλεις ποιότητα γραφής; στήσιμο χαρακτήρων; πλοκή; χωρίς να έχω υψηλές απαιτήσεις όμως) και κατά κύριο λόγο τείνω να τα αποφεύγω, με κίνδυνο να μην είμαι relevant. Ωστόσο ένα βιβλίο με μεγάλο ενθουσιασμό γύρω του, το κοιτάζω πάντα καχύποπτα.
Το αποτέλεσμα των social σε μένα είναι να αισθάνομαι ανεπαρκής και λίγη ως αναγνώστρια, ανίκανη να προλάβω τις νέες κυκλοφορίες και να είμαι όπως θα έπρεπε να είναι ένα blog με βιβλία: πάνω στη γραμμή της επικαιρότητας. Όλη αυτή η πίεση δε με εκφράζει, αντιθέτως με μπλοκάρει. Ένα φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια το αντιμετωπίζω όλο και πιο συχνά.
Αν αισθάνεσαι κι εσύ, όπως εγώ, πως αντί για φιλαναγνωσία και όρεξη για περισσότερα βιβλία, τα social σε φορτώνουν με μια έξτρα πίεση, θα σου πω τι θα κάνουμε από εδώ και μπρος για να αποφορτιζόμαστε:
- Αρχικά η ενημέρωση είναι καλή, αλλά δε σημαίνει πως πρέπει τώρα αμέσως να πάρουμε όλα τα βιβλία που κυκλοφόρησαν. Αν τα αφήσουμε μάλιστα λίγο καιρό να διαβαστούν, ίσως διαπιστώσουμε από μερικούς πιο ειλικρινείς, πως δεν είναι και τόσο καλά όσο έλεγαν όλοι αρχικά, οπότε να δώσουμε χρόνο οπωσδήποτε στα βιβλία να δείξουν το πραγματικό τους πρόσωπο!
- Να βάζουμε στόχους ρεαλιστικούς: εγώ πλέον έχω πει πως βιβλία άνω των 300 σελίδων εκ των πραγμάτων θα μου πάρουν πάρα πολύ καιρό, οπότε επιλέγω πιο μικρά, πιο προσιτά σε μέγεθος βιβλία. Ανάλογα με το χρόνο και την τσέπη μας να κινούμαστε. Έχω βάλει επίσης στόχο να διαβάζω τουλάχιστον τρία βιβλία από τα ράφια μου πριν αγοράσω κάποιο καινούργιο.
- Να χαλαρώσουμε και να μην πιστεύουμε ό,τι βλέπουμε στο ίντερνετ, μπορεί να μην είναι ακριβώς έτσι ή και να είναι, μπορεί να μην είναι για εμάς έτσι. Να ανεβάζουμε όποτε έχουμε πραγματικά κάτι να πούμε, να ακολουθούμε εκείνα τα άτομα που πραγματικά μας αρέσουν και μετράει η γνώμη τους για εμάς, κυρίως να μην προσπαθούμε να γίνουμε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε και να μη συγκρινόμαστε.
Σίγουρα δεν ξέρουμε τι θα φέρει το μέλλον, σε πέντε χρόνια από τώρα, το Instagram μπορεί να είναι πολύ παλιό και ξεπερασμένο. Το TikTok για τους μεγάλους. Εξυπακούεται πως θα έρθει κάτι άλλο. Ο σκοπός του αναγνώστη πάντα είναι να διαβάσει κάτι που θα τον ταξιδέψει, που θα κερδίσει από αυτό και όχι απλά να τελειώσει άλλο ένα βιβλίο επιτακτικά και άμεσα γιατί πρέπει να διαβάσει άλλα 800. Ας μην το κάνουμε άλλο αυτό στον εαυτό μας! Και ας πάρουμε από τα social μόνο τα καλά και τα όμορφα.
0 σχόλια