Αναμνήσεις μιας φοιτήτριας της γαλλικής στο ΑΠΘ

Μέρος πρώτο:

Η ΣΧΟΛΗ

Οι σπουδές μου στο τμήμα γαλλικής γλώσσας και φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ήταν μια πολύ καλή ιδέα, παρόλο που αισθάνομαι πως δεν τις αξιοποίησα όπως θα έπρεπε, παρά το ότι δεν κάνω αυτή τη δουλειά σήμερα. Ή καμία σχετική για να είμαι πιο ακριβής..

Αφορμή ένας μελλοντικός συνάδελφος (αν μπορώ ακόμη να χρησιμοποιήσω αυτό τον όρο) που είναι νυν φοιτητής στο τμήμα της γαλλικής στο ΑΠΘ, είπα να φέρω στο σήμερα κάποιες αναμνήσεις από τα φοιτητικά μου χρόνια, στη Θεσσαλονίκη, πώς ήταν τότε τα πράγματα για μένα γενικά αλλά και ως βιβλιοφάγο, και γιατί η σχολή που επέλεξα (έχοντας τα διπλάσια μόρια απ' όσα είχε στη βάση της) ήταν για εμένα μια καλή επιλογή που δεν μετανιώνω ακόμη κι αν σήμερα δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη δουλειά που κάνω, αφού ήταν απλά αδύνατο να ζω μόνο από αυτό.

Το μακρινό 2005 ως 2011, το τμήμα της γαλλικής γλώσσας και φιλολογίας (στα γαλλικά: département de langue et littérature françaises δηλαδή: τμήμα γαλλικής γλώσσας και λογοτεχνίας!) στεγαζόταν στο κτήριο της παλιάς φιλοσοφικής του Αριστοτελείου αλλά και της καινούργιας. Ωστόσο ένιωθα πάντα πως η ψυχή του βρισκόταν κυρίως στην παλιά. Εκεί, μπορούσες να βρεις αίθουσες διδασκαλίας στο υπόγειο, γραφεία καθηγητών και δύο βιβλιοθήκες, μια στο ισόγειο που είχε βιβλία λογοτεχνίας (που τώρα που το σκέφτομαι πήγε χαράμι!) κι άλλη μια στον δεύτερο όροφο, στη γωνία που έβλεπε προς τα κάστρα. Εκεί είχε βιβλία πιο εξειδικευμένα, πάνω στη γλωσσολογία, τη σημασιολογία, τη μετάφραση, είχε βιβλία εκπαιδευτικά, λεξικά από ό,τι μπορείς να φανταστείς. Σε αυτή τη βιβλιοθήκη ήταν η πρώτη μου δουλειά, αν δεν κάνω λάθος, κάθε Τετάρτη απόγευμα την κρατούσα ανοιχτή και την έκλεινα νομίζω γύρω στις 8:00. Ήμουν φριχτή υπάλληλος! Ξεχνούσα ΠΑΝΤΑ να πάω τα κλειδιά την επόμενη μέρα, με αποτέλεσμα ΠΑΝΤΑ να καθυστερώ την κοπέλα που έπρεπε να κλειδώσει, με έπαιρνε ο ύπνος από τη βαρεμάρα και δεν έβρισκα απολύτως κανένα ενδιαφέρον. Να μπορούσα να πάω πίσω στο χρόνο να με πιάσω και να με ταρακουνήσω... 

Η σχολή της γαλλικής τότε είχε κάποια πολύ συγκεκριμένα μαθήματα από τρεις κατηγορίες: γλώσσα, μετάφραση και λογοτεχνία, τα λεγόμενα υποχρεωτικά κι ύστερα είχε τα μαθήματα επιλογής που μπορούσαν να είναι ό,τι ήθελες, πάλι από αυτές τις τρεις γενικές κατηγορίες. Αυτό που θέλαμε τότε, ήταν μαθήματα που δε χρειάζονται παρακολούθηση, που δεν έχουν εργασίες, που τα περνάς εύκολα και που μπορείς άνετα να αντιγράψεις στις εξετάσεις. Πέρα από αυτά, θέλαμε πολύ και μαθήματα από συγκεκριμένους καθηγητές που ήταν ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟΙ και τους αγαπούσαμε και δε μας ένοιαζε αν ήμασταν πέμπτο έτος και στο πρώτο πρώτο μάθημα του εξαμήνου μιλούσε ο κύριος Delhaye ΤΟΣΟ επιστημονικά γαλλικά που δεν καταλαβαίναμε γρι και όσο να πεις μια απόγνωση την αισθάνεσαι, στο πέμπτο σου έτος, να μην καταλαβαίνεις τα γαλλικά που σου μιλάνε! Κι αν βγάλουμε στην άκρη τα μαθήματα της μετάφρασης (που κάπως μου άρεσε άπειρα τότε και το έβλεπα ως μέλλον μου) υπήρχαν τα μαθήματα της λογοτεχνίας...

Τα συγκεκριμένα υποχρεωτικά μαθήματα ήταν τότε μοιρασμένα ανά αιώνα, ξεκινώντας από το Μεσαίωνα και φτάνοντας στον εικοστό αιώνα, τον πιο δύσκολο, πειραγμένο και απλησίαστο στις εξετάσεις (αρκεί να σου πω πως δίναμε προφορικά το συγκεκριμένο μάθημα!). Είχαμε δύο μαθήματα dissertation που σημαίνει "εργασία", ανάλυση ίσως πιο σωστά, που είχε ως αντικείμενο ένα λογοτεχνικό έργο και μόνο. Τα δύο έργα που έκανα στη σχολή ήταν ο Ξένος του Καμύ και οι Εργάτες της θάλασσας του Ουγκώ. Η καθηγήτρια που μας έκανε τον Καμύ ήταν ΞΕΚΑΘΑΡΑ ερωτευμένη μαζί του (και όχι άδικα..). Από εκεί και πέρα θα σου πω πως δεν επέλεγα μαθήματα λογοτεχνίας εύκολα, αν και ομολογώ πως προσωπικά μου ήταν πάντα τα πιο εύκολα στις εξετάσεις, αφού τα περνούσα με οριακά καθόλου διάβασμα. Κάποια στιγμή, προς το τέλος της ακαδημαϊκής μου πορείας, ξεπετάχτηκε ένα μάθημα επιλογής που αφορούσε παραμύθια και φαντασία στη γαλλική λογοτεχνία, που ειλικρινά όπως εμφανίστηκε έτσι εξαφανίστηκε και πάει, σα να μην υπήρξε ποτέ! Είχε πάρει το αυτί μου αφού τελείωσα και πήρα το πτυχίο μου, πως άλλαξε εντελώς το σύστημα των μαθημάτων, αλλά και τα ίδια τα μαθήματα, δε ξέρω καθόλου τι ισχύει σήμερα...

Στιγμές που δε θα ξεχάσω ποτέ από τις σπουδές μου στη γαλλική:

💛 Να κάνω το μάθημα της γλωσσολογίας στο γραφείο της κυρίας Βέργη γιατί ήμασταν μόνο δύο άτομα και δε μας πήγε στο τεράστιο αμφιθέατρο. Το γραφείο της ήταν στην παλιά φιλοσοφική, στην απέναντι γωνία από τη βιβλιοθήκη με τα βιβλία ορολογίας. Η κυρία Βέργη μου θύμιζε τρομερά τη ΜακΓκόναγκαλ. Επίσης έγραφε το όνομά της με ένα "λ" (Στέλα δηλαδή).

💛 Που εκείνη τη μέρα μας είχε πει τα εξής: πως όποτε ακούει ασθενοφόρο, σκέφτεται πως κάποια γεννάει, όχι πως συμβαίνει κάτι κακό. Και πως δεν θέλει να πάρει σκύλο ή γάτα, γιατί δε θα άντεχε να το χάσει. Αυτό με το ασθενοφόρο το λέω κι εγώ. Κι αυτό με το σκύλο, το σκέφτομαι πολλές φορές και τρέμω!

💛 Που στις εξετάσεις αυτού του μαθήματός της ήρθε μόνο σε μένα για να δει πώς τα πάω. Από ένα υπερβολικά γεμάτο αμφιθέατρο.

💛 Να κάθομαι στο βαθύ περβάζι που είχαν τα παράθυρα στην παλιά φιλοσοφική, να διαβάζω το δεύτερο Twilight και να συνειδητοποιώ για πρώτη φορά στη ζωή μου πως ένα βιβλίο που νόμισες πως σου άρεσε, μπορεί να είναι τελικά πάρα πολύ κακό.

💛 Να διαβάζω το Πηγάδι και το Εκκρεμές του Πόε ένα απόγευμα που δούλευα στη βιβλιοθήκη και να είναι το ΜΟΝΟ πράγμα που με κράτησε ποτέ ξύπνια εκεί πέρα. Και να παίζω πασιέντσες στον υπολογιστή.

💛 Τα μαθήματα της πληροφορικής που μου ήταν πάντα πάρα πολύ εύκολα κι όταν πήρα το πρώτο μου mac είχα πάει να το δείξω στον καθηγητή μας, τον κύριο Παναγιωτίδη, (που είχε imac) και μου πέρασε τα windows που είχαν πάντα την υπογραφή του ΑΠΘ. Μέχρι που σταμάτησε να δουλεύει εκείνο το mac. (ίσως ο κύριος Παναγιωτίδης να μην εκπλησσόταν καθόλου αν μάθαινε πως τελικά η δουλειά μου σήμερα έχει να κάνει αποκλειστικά με υπολογιστές)

💛 Που έκλαιγα στο πρώτο έτος όταν έπρεπε να πάω στο μάθημα της κυρίας Γραβάνη γιατί ήταν πάρα πολύ σκληρή με τους πρωτοετείς, μέσες άκρες μας έλεγε πως έπρεπε να σηκωθούμε να φύγουμε να πάμε να μάθουμε γαλλικά από την αρχή (δεν είχε και τόσο άδικο). Τα επόμενα χρόνια της συνέβη μια τρομερή α αλ Σκρουτζ αλλαγή και δεν ήταν ποτέ πχια έτσι όπως τη γνώρισα. Ωστόσο δεν την εμπιστεύτηκα ποτέ μου αυτή την αλλαγή και κατάφερα να μην ξαναπάρω δικό της μάθημα (πφιου...)

💛 Που στο δεύτερο έτος, περιμένοντας έξω από την αίθουσα του κυρίου Dunez για να γραφτώ στο μάθημά του και να μην αναγκαστώ να το κάνω με την κυρία Γραβάνη (υπήρχε ΛΑΟΣ έξω από εκείνη την αίθουσα!), με πλησίασε η Σταυρούλα, στο πρώτο της έτος εκείνη, μου έπιασε την κουβέντα και γίναμε φίλες μέχρι σήμερα. Μου γνώρισε και την Ελένη με τη Δέσποινα (που στην αρχή νόμιζες πως είναι αδερφές) την Κική και τη Γιώτα, τη Θάλεια, τη Στέλλα και τη Μιρέλλα. Ήταν η πρώτη μου φίλη στη σχολή. Ναι. Έκανα την πρώτη μου φίλη το δεύτερο έτος. #ακοινώνητη

💛 Να ανακαλύπτω κάποια στιγμή μια βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου, όχι της γαλλικής, που βρισκόταν σε ένα υπόγειο και ήταν πολύ μεγάλη. Δεν έχω ιδέα πού βρίσκεται αυτή η βιβλιοθήκη, αλλά τη θυμάμαι σαν όνειρο, αφού βρέθηκα εκεί μόνο μια φορά τυχαία. Είχε κάτι στρόγγυλο. Στρόγγυλη σκάλα; Στρόγγυλη αίθουσα; Μπορεί να ήταν και όνειρο... μοιάζει με κάτι που θα έβλεπα σε όνειρο...

💛 Αυτό το αίσθημα της ολοκλήρωσης, της αίσθησης πως κάτι έκανες σωστά όταν μετά από μια γεμάτη μέρα με μαθήματα κάνεις το τελευταίο σου μάθημα σε μια αίθουσα της σχολής. Κι έξω έχει νυχτώσει. Και ήσουν πολύ σωστός σήμερα!

💛 Να κάνουμε μάθημα λογοτεχνίας το πρώτο έτος με τον κύριο Τερζάκη που μιλούσε *ΠΑΡΑΠΟΛΥΣΙΓΑΝΑ*, έκανε μεγάλες παύσεις, ήταν ΤΟΣΟ ήρεμος και τα μαθήματά του ήταν τα πρώτα πρώτα πρωινά, ήταν ΑΔΥΝΑΤΟ να μείνεις ξύπνιος!

💛 Την κυρία Φρέρη (η μόνη που αμφιβάλλω λίγο για το όνομα, αλλά νομίζω αυτό είναι) που ήταν στα τελευταία της χρόνια πριν από τη συνταξιοδότηση και μας έλεγε ιστορίες για τον πατέρα της που ήταν διευθυντής ή καθηγητής στο Ε' γυμνάσιο αρρένων που στεγαζόταν στη βίλα Καπαντζή στη Βασιλίσσης Όλγας (απέναντι από την Ανάληψη, που ήταν δίπλα ακριβώς στο σπίτι μου) και πως τότε, όταν καλοκαίριαζε τους πήγαινε όλους για μπάνιο στη θάλασσα, πίσω από το κτίριο (τώρα εκεί φυσικά έχει δρόμο, ατελείωτο δρόμο μέχρι να φτάσεις στη θάλασσα, που είναι ο Θερμαϊκός. Και δε βουτάς!).

💛 Η κυρία Φρέρη φορούσε φούξια παπιγιόν, πολύ συχνά, ασορτί με το κραγιόν της. Και ήθελε να κάνουμε μετάφραση, σωστή και ολοκληρωμένη, χωρίς καθόλου λεξικό. Από και προς τα γαλλικά. (Εμείς εντωμεταξύ σε επίπεδο γαλλικών κάναμε την κυρία Γραβάνη να τραβάει τα μαλλιά της από τη φρίκη! Στο λέω, δεν είχε άδικο, αλλά ήμουν 17 χρονών, ψαρωμένη ως το κόκαλο και.. παιδί.)

💛 Που κάναμε μάθημα στην καινούργια φιλοσοφική σε κάποιες αξιοπρεπείς αίθουσες, αλλά κάναμε τα μαθήματα της μετάφρασης σε έναν χώρο, που ήταν στην ουσία η μικρή γωνία στα δεξιά που περίσσευε δίπλα από το στρόγγυλο αμφιθέατρο, ώστε να είναι εξωτερικά το κτίριο τετράγωνο (δε ξέρω αν το εξήγησα σωστά). Ο ένας τοίχος ήταν κοίλος. Τα θρανία μας ήταν το ένα πίσω από το άλλο. Η πόρτα εξωτερικά δεν φαινόταν, αν δεν ήξερες πως ήταν εκεί, δεν την έβλεπες. Για να μη μιλήσω για τον ήχο που έφευγε από το στόμα σου προς το δέκα+ μέτρα ταβάνι! Εκεί εμείς κάναμε μετάφραση, με την κυρία Λουπάκη και με την κυρία Alègre, από τα ΠΙΟ αγαπημένα μου μαθήματα!

💛 Που όταν έγιναν τα γεγονότα με τον Αλέξη, δεν είχα πάει στη σχολή, ήταν εμπόλεμη ζώνη. Είχαν πάει τα κορίτσια. Τις έβγαλε ο καθηγητής από την πάνω πλευρά του πανεπιστημίου και τις απομάκρυνε αρκετά ώστε να φύγουν ασφαλής. 

💛 Το ΤΟΣΟ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ μάθημα της σημειολογίας, όπου ο κύριος Κουρδής μπορούσε να ερμηνεύσει το κάθε τι πάνω σου αν όχι με απόλυτη ακρίβεια, πάντως έφτανε πάρα πολύ κοντά, με κριτήριο διάφορα σημάδια (από τα γυαλιά που βάζω πάνω στο κεφάλι μου και αν μασάω το στυλό, ως την εμφάνισή μου που δηλώνει σε ποιο σημείο του κύκλου μου είμαι... μας άφηνε με το στόμα ανοιχτό με κάτι τέτοια!) Α! Και ήταν παντελώς αδύνατο να αντιγράψεις σε δικό του μάθημα! ΠΑΝΤΕΛΩΣ ΑΔΥΝΑΤΟ!! Καταλάβαινε πως αντιγράφεις ακόμη κι αν δεν ήταν μέσα στην αίθουσα την ώρα που το επιχειρούσες...

💛 Να κάνουμε σκονάκια σε πολύ μικρά χαρτάκια, αλλά τα πιο αξιοπρεπή ήταν εκείνα που είχα ΓΡΑΨΕΙ σημειώσεις στο κινητό, που ήταν μια σταλίτσα και το έκρυβα καλά κάτω από το μπούτι μου. Δεν είχε κάμερα, ούτε και οθόνη με χρώμα εκείνο το κινητό. Αλλά ήταν ροζ και από τα πιο αγαπημένα μου!

💛 Να βρέχει ΤΟΣΟ ΦΑΚΙΝ ΠΟΛΥ που να έχουμε βγει κάμποσοι φοιτητές από την παλιά φιλοσοφική και θέλουμε να περάσουμε το δρόμο, αλλά ο δρόμος είναι ποτάμι. Οπότε κατεβαίνουμε όλοι μαζί προς τη διασταύρωση "Συντριβάνι" που όμως εκεί το νερό έκανε κύμα από τα αυτοκίνητα, και ξανανεβαίναμε μέχρι πάνω τέρμα στα νεκροταφεία και δεν είχαμε διέξοδο από πουθενά. Η μόνη λύση ήταν να μπούμε στο ποτάμι. Ή να περιμένουμε μήπως κοπάσει η βροχή. Παρόλα αυτά δε θυμάμαι πολλή βροχή γενικά στα χρόνια μου στη Θεσσαλονίκη.

💛 Που πήγα κι έκανα όλα τα χαρτιά (συμπεριλαμβανομένης της βεβαίωσης μετά από εξέταση του γιατρού μας από την Κατερίνη) ώστε να μπορώ να πάω στο γυμναστήριο το φοιτητικό του ΑΠΘ και πήγα... μια φορά.

💛 Να πηγαίνουμε για φαγητό στη λέσχη (μακαρόνια με σάλτσα μανιταριών, χωρίς τυρί, κι ένα μήλο), να έρχεται όποιος να 'ναι (μπατ ιτ γουας οκεϊ), να χειροκροτούν όλοι αν κάτι έπεφτε κι έσπαγε. Παραδόξως μόνο νόστιμο φαγητό είχα φάει εκεί. Ίσως και τα στάνταρ μου να ήταν πολύ χαμηλά..

💛 Που στο κυλικείο του Αριστοτελείου στο υπόγειο της καινούργιας φιλοσοφικής σταματούσε ο χρόνος και δεν είχαν τίποτα που να είχε ελαφρώς, ελάχιστα, καλή γεύση! Αλλά όλο εκεί δίναμε ραντεβού. 

💛 Που από τα 5μιση συνολικά έτη μου στη σχολή, το τελευταίο εξάμηνο ήμουν πραγματικά εκεί, εκτίμησα πραγματικά αυτά που είχε να μου δώσει η σχολή και της έδωσα κι εγώ τον καλύτερό μου εαυτό. Το τελευταίο αυτό εξάμηνο, μάλιστα, το είχα φορτώσει με 13 μαθήματα (που έπρεπε να είναι 14 κανονικά) τα οποία παρακολουθούσα όλα, κι είχα ξενοικιάσει από Θεσσαλονίκη, πηγαινοερχόμουν καθημερινά με το ΚΤΕΛ από την Κατερίνη. Πολλές φορές έφτανα πιο σύντομα στη σχολή έτσι, απ' ότι όταν έμενα στην Όλγας!

💛 Τις εξετάσεις του μαθήματος επιστημονικού λόγου του κυρίου Delhaye (που σου είπα παραπάνω) που μας είχε πει πως μπορούμε στις εξετάσεις να φέρουμε όλες τις σημειώσεις μας. Και τα λεξικά μας. Κι έχω πάρει ΟΛΕΣ τις σημειώσεις μου, έχω κουβαλήσει από την Κατερίνη τα δύο Κάουφμαν (ένα ελληνογαλλικό κι ένα γαλλοελληνικό σε όγκο όσο ένα μικρό έπιπλο το καθένα), μας δίνει τα θέματα που ήταν η εργασία που είχαμε κάνει στο τελευταίο μάθημα, που μπορούσα με την άδειά του (ή πιο σωστά, με την προτροπή του) να βγάλω την εργασία αυτή και να την αντιγράψω λέξη προς λέξη, κερδίζοντας ένα ολοστρόγγυλο 10αρι στο βαθμό μου, κι όλα αυτά ενώ μας μοίραζε σοκολάτες milka. 

💛 Που ενώ είχα τακτοποιήσει τα πάντα για να τελειώσω Φεβρουάριο, διαπιστώνω λίγο πριν την εξεταστική, πως μου έχει διαφύγει ένα υποχρεωτικό μάθημα εντελώς (αυτό το 14ο, νομίζω μάλιστα πως ήταν μάθημα του πρώτου έτους!) και πάω να παρακαλέσω στη γραμματεία να κάνουν κάτι και μόλις ανοίγω το στόμα μου πατάω κάτι κλάματα που δε μπορούσα να βγάλω λέξη! (κατά τα λεγόμενά τους πολλοί πήγαιναν εκεί και κλαίγανε και δεν ξέραν τι να τους κάνουν). Εντέλει εξαρτιόταν από τον καθηγητή του μαθήματος το να περάσω το μάθημα, το αδήλωτο. Ο οποίος καθηγητής, ο κύριος Dunez, δέχτηκε να δώσω το μάθημά του εξετάσεις, στις οποίες ήμουν τόσο αγχωμένη που τα πήγα άθλια, αλλά ήταν κι εκεί επιεικής. Κι έτσι, πήρα το πτυχίο μου!

Βοηθητικός σε κάποιες διευκρινήσεις μου ήταν αυτός εδώ ο οδηγός σπουδών της σχολής από το μακρινό πχια 2006-2007 που μου επιβεβαίωσε κυρίως ονόματα που δεν ήμουν 100% σίγουρη πως τα θυμόμουν σωστά! 

Οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε αυτό τον φίλο της Χώρας των Βιβλίων στο facebook που με προέτρεψε να ανακαλέσω από τη μνήμη μου μια άλλη ζωή που είναι τώρα σαν όνειρο, σα να μην ήμουν εγώ αυτή η νεαρή φοιτήτρια της γαλλικής στο ΑΠΘ αλλά μια ηρωίδα από κάποιο βιβλίο μου. Το ταξίδι αυτό στο παρελθόν ήταν ΤΟΣΟ νοσταλγικό, κι αν δεν είχε ίσως όλο αυτό στο μυαλό του, μου βγήκε κάπως έτσι κι έτσι το αφήνω. Δε ξέρω πραγματικά ποιο ενδιαφέρον και αν έχει καθόλου για εσένα που ούτε είσαι εγώ, ούτε σπούδασες ή σπουδάζεις γαλλικά στο Αριστοτέλειο, ούτε ξέρεις τίποτα από όλα αυτά. Θα σε προτρέψω ωστόσο να ταξιδέψεις στις δικές σου αναμνήσεις από μια άλλη ζωή που έζησες παλιά, μια όμορφη και ξέγνοιαστη ζωή και αν θέλεις να καταγράψεις κι εσύ όλα αυτά που σου έρχονται πρώτα πρώτα στο μυαλό!

Το παρόν άρθρο θα συνεχιστεί με δεύτερο μέρος από τις αναμνήσεις μια φοιτήτριας της γαλλικής στο ΑΠΘ, αλλά εκείνο θα είναι εκτός Πανεπιστημίου! Του μπι κοντίνιουτ...